دراماتورژ، یکی از پایه‌ای‌ترین و اصلی‌ترین ارکانِ نمایش است.
به طور کلی دراماتورژ یعنی درام.
در کتابِ آناتومی‌ی ساختارِ درام می‌خوانیم:
دراماتورژ در دیدگاه برخی تئوریسین‌ها، منتقد درون‌گروه است. فعالیت او در یک اجرای صحنه‌ای قابل رویت است. حضور او در یک گروه و در کنار کارگردان ضروری است. کار او در کنار کارگردان قابل رویت و دریافت است . فعالیت او در همراهی با کارگردان است. دخالت او در فضای عمومی و اتمسفر نمایش‌نامه است. او حتا می‌تواند به صورت پیش‌نهاد در کار بازی‌گر هم دخالت کند، ولی حفظ معنای کلی‌ی درام را هرگز فراموش نمی‌کند.
وظیفه‌ی دراماتورژی در بطنِ فعالیت‌های کارگردان، بازی‌گر، بازی‌گردان، طراح دکور، طراحِ لباس، نمایش‌نامه‌نویس و دیگر عواملِ صحنه نهفته و قرار دارد اما با پیش‌رفتِ علمِ تآتر، جهانِ هنرهای نمایشی به این نتیجه رسیده است که می‌بایست آن وظایف را تفکیک کرده و بر عهده‌ی شخصی نهاد که ما دراماتورژ می‌خوانیم.
حالا وظیفه دراماتورژ چیست!؟
دراماتورژ در برابرِ تصمیم‌هایی که توسطِ هر عضوی از گروهِ نمایش گرفته می‌شود یک «چرا؟» می‌گذارد.
کارگردان می‌ْگوید: «شخصیت باید این‌جا بایستد، این‌جا راه برود، این‌جا بنشیند، نور این‌طور، لباس این مدل، دکور این شکل و…» دراماتورژ می‌پرسد: «چرا شخصیتِ نمایشی باید این‌جاها بایستد، راه برود یا بنشیند؟ چرا نور و لباس و دکور و… باید این‌گونه باشند؟»
نمایش‌نامه‌نویس، کارگردان، بازی‌گر و دیگر عواملِ صحنه باید بتوانند پاسخ مناسبی به چراهای دراماتورژ بدهند. در غیر این صورت دراماتورژ باید نسبت به تغییر، تعدیل یا حتا حذفِ آن گفتار، رفتار یا پندار اقدام کند یا پیش‌نهادِ بهتری را طرح بریزد که بتواند برای همه‌ی چراهای‌اش، جوابی مستدل، منطقی و واضح ارایه کند.
به معنای ساده‌ی کلمه دراماتورژ باید برای پرسشِ «چرا مخاطب این تصویرها را می‌بیند یا این صداها را می‌شنود؟» پاسخ داشته باشد
دراماتورژ؛ رابط بینِ ساختار و محتوا است: .
گروهِ نمایشی وظیفه دارد تا به مخاطب نشان دهند «چه چیزهایی به نمایش گذاشته شده‌اند؟»
دراماتورژ وظیفه دارد تا به گروهِ نمایشی نشان دهد «چرا این چیزها را باید به نمایش بگذارید؟»
بسیاری بر این عقیده‌اند که وظایفِ کارگردان، نویسنده و بازی‌گر، در خیلی جاها با وظایفِ دراماتورژ تداخل دارد. این عقیده‌ی اشتباهی ست. وظایفِ آن‌ها هرگز با دراماتورژ تداخلی نخواهد داشت اگر –و تنها اگر- دو شرط بر هم‌کاری‌ی آن‌ها حاکم باشد:
اول: نویسنده، کارگردان و بازی‌گر، متعصب و بی‌منطق نباشند.
دوم: دراماتورژ، آگاهی‌های لازم را برای تحلیل و تفسیر و تعبیرِ وجوهِ مختلفِ نمایش، دارا باشد.
بی‌گمان، یک دراماتورژ بی‌سواد یا کم‌سواد هرگز به دردِ گروهِ نمایشی نخورده و حضورِ مثمر ثمری نخواهد داشت. دراماتورژی که روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، ادبیات، فلسفه، تاریخ و اصولِ تآتر را نداند چه‌گونه می‌تواند چراهای درستی را طرح بریزد و پاسخ‌های درستی به آن بدهد؟و از آن سو نیز، کارگردان و نویسنده و بازی‌گری که متعصبانه روی نظریاتِ خود پا می‌فشارند و حاضر نیستند که سخنِ مستدل و منطقی‌ی دراماتورژ را به کار بندند، چه‌گونه توقع دارند که با گزینشِ یک فرد به عنوانِ دراماتورژ، بهبودی در روندِ اجرای‌شان اتفاق بیافتد؟
بهتر هم هست که کارگردان یا درام نویس دراماتورژ نوشته و اجرای خود نباشند بلکه فرد سومی باشد که می آید تا بر متن و اجرا نگاه مرموزانه تر و در عین حال آگاهانه تری را اعمال کند. اصلن دراماتورژ است که امضای نویسنده و کارگردان را بر اثر نمایشی تثبیت می کند.
سخن پایانی:
متأسفانه در تآترِ ما، اختصاصِ جای‌گاهی به دراماتورژی، تنها یک امرِ تزیینی و فقط برای آن است که نشان دهند نمایش، پشتوانه‌ی علمی و پژوهشی دارد. در حالی که نه دراماتورژها اِشراف کافی بر اطلاعاتِ موردِ نیازِ گروه دارند و نه اعضای گروه ظرفیتِ پذیرش و اِعمالِ تغییراتِ پیش‌نهادی‌ی دراماتورژ را در خود ایجاد کرده‌اند.
۱- کسی را به عنوانِ دراماتورژ انتخاب کنیم که به سواد و آگاهی‌اش اطمینانِ قلبی داریم.
۲- استدلالِ منطقی‌ی دراماتورژ را بپذیریم حتا اگر نظرِ مستدل‌اش به توقف کامل کار باشد.
منابع : مشهد تئاتر – ایران تئاتر
WhatsApp
Really good visual appeal on this web site, I’d value it ۱۰ ۱۰.
Those are yours alright! . We at least need to get these people stealing images to start blogging! They probably just did a image search and grabbed them. They look good though!
I was recommended this website by my cousin. I’m no longer positive whether this put up is written through him as no one else recognise such specific approximately my trouble. You are amazing! Thank you!
I have been surfing online more than ۳ hours nowadays, but I never found any interesting article like yours. It’s pretty price enough for me. In my view, if all webmasters and bloggers made excellent content material as you probably did, the web shall be a lot more useful than ever before. “Learn to see in another’s calamity the ills which you should avoid.” by Publilius Syrus.
Enjoyed studying this, very good stuff, thankyou. “A man may learn wisdom even from a foe.” by Aristophanes.
Write more, thats all I have to say. Literally, it seems as though you relied on the video to make your point. You clearly know what youre talking about, why waste your intelligence on just posting videos to your weblog when you could be giving us something enlightening to read?
Very interesting information!Perfect just what I was looking for!
You are my aspiration, I own few web logs and sometimes run out from to brand : (.